Dimitris Papachristos
Utopian Cap (2021), wood, 15 x 15 x 16.5 cm
Based on the "Cap of liberty" which it’s been used as a symbol by the revolutionaries, the present sculpture stands as a testimony to the invincible power of the human condition and the destiny of man to be ruled by his physical and mental desires against the high ideals he stands for. The Phrygian hat or ‘’Hat of liberty’’ bears its symbolism from its use during the Roman Empire by the liberated slaves, who "showed" in this way their new social status. During the French Revolution, the hat was worn again to symbolize liberty and the community spirit, as was the case in America during the revolution, while many other Latin American countries use the red Phrygian hat either as a coat of arms or as a symbol in their flag. Although social justice, equality and freedom are high ideals and are the motivations that often characterize revolutions sacred, human nature itself with its instinctive manifestations can turn the protagonists of these struggles into fallen heroes defeated by their own weaknesses. The period of Terrorism during the French Revolution best sums up this oxymoron, as those considered to have undermined the revolution and its principles were driven to death by beheading, creating a climate of fear and insecurity similar to any other with what the revolution itself originally advocated. Thus, freedom and social justice disappeared under coercion, with the same ease that the image of a cap can be transformed into human excrement. The joint rescue committee who was responsible for the convictions quickly met the same end, as Robespierre who was in charge, was beheaded along with all his close associates.
Βασισμένο στον ‘’Σκούφο της ελευθερίας’’ που χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο από τους επαναστάτες, το γλυπτό στέκεται ως μαρτυρία της ακατανίκητης δύναμης της ανθρώπινης υπόστασης και της μοίρας του ανθρώπου να εξουσιάζεται από τις σωματικές και ψυχικές του επιθυμίες ενάντια στα υψηλά ιδανικά που πρεσβεύει. Ο φρυγικός σκούφος ή σκούφος της ελευθερίας φέρει τον συμβολισμό του από την χρήση του κατά την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία από τους απελεύθερους σκλάβους, οι οποίοι ‘’έδειχναν’’ με αυτόν τον τρόπο την νέα κοινωνική τους θέση. Κατά την Γαλλική επανάσταση ο σκούφος άρχισε να φοριέται ξανά συμβολίζοντας την ελευθερία και το κοινοτικό πνεύμα, όπως έγινε επίσης στην Αμερική κατά την αντίστοιχη επανάσταση , ενώ πολλές ακόμα χώρες της Λατινικής Αμερικής χρησιμοποιούν τον κόκκινο σκούφο είτε ως εθνόσημο είτε ως στοιχείο στην σημαία τους. Παρόλο που η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισότητα και η ελευθερία αποτελούν υψηλά ιδανικά και είναι τα κίνητρα που πολλές φορές καθιστούν ιερές τις επαναστάσεις, η ίδια η φύση του ανθρώπου με τις ενστικτώδεις εκφάνσεις της μπορεί να μετατρέψει τους πρωταγωνιστές των αγώνων αυτών σε έκπτωτους ήρωες ηττημένους από τις ίδιες τους τις αδυναμίες. Η περίοδος της Τρομοκρατίας κατά την Γαλλική επανάσταση συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο το οξύμωρο αυτό σχήμα, καθώς όσοι θεωρήθηκαν ότι υπονόμευαν την επανάσταση και τις αρχές της, οδηγήθηκαν από τους αρχηγούς της σε θάνατο δια αποκεφαλισμού δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα φόβου και ανασφάλειας που κάθε άλλο έμοιαζε με ότι η ίδια η επανάσταση αρχικά πρέσβευε. Έτσι, η ελευθερία και η κοινωνική δικαιοσύνη εξαφανίστηκαν κάτω από την εξαναγκαστική επιβολή τους, με την ίδια ευκολία που η εικόνα του σκούφου μετατρέπεται σε ανθρώπινο περίττωμα. Η επιτροπή κοινής σωτηρίας που ήταν υπεύθυνη για τις καταδίκες γρήγορα βρήκε το ίδιο τέλος, καθώς ο Ροβεσπιέρος ως επικεφαλής της θανατώθηκε με όλους τους στενούς συνεργάτες του.
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι εικαστικός που ζει και εργάζεται στο Ναύπλιο. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1989 και σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας μεταξύ 2007-2012. Από τον Οκτώβριο του 2021 παρακολουθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ‘’Ανθρωπογεωγραφία’’ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ως πηγή άντλησης υλικού και ιδεών για το έργο του χρησιμοποιεί την ανθρώπινη δραστηριότητα και τις κοινωνικές σχέσεις που παράγονται μέσα από αυτήν. Τα αποτελέσματα αυτών των αλληλεπιδράσεων ιδωμένα μέσα στο παγκόσμιο γεωπολιτικό γίγνεσθαι αλλά και σε συνάρτηση με την ιστορία, μας δίνουν ένα κοσμικό αφήγημα το οποίο αποτυπώνεται στα διάφορα μορφώματα της ζωής που μεταβάλλεται και μεταπλάθεται συνεχώς αψηφώντας το χρονικό συνεχές. Πολιτισμικά στοιχεία που ανήκουν σε μία ιστορική περίοδο ή συνδέονται με συγκεκριμένους πολιτισμούς χρησιμοποιούνται με στόχο την αποδόμηση και την ανασύνθεση τους σε έναν χώρο απαλλαγμένο από εθνικούς, φυλετικούς και κοινωνικούς διαχωρισμούς.